Tweede levenshelft

Jung als inspiratiebron
Zin vinden in je tweede levenshelft

Carl Gustav Jung, een van de meest invloedrijke psychologen en denkers van de 20e eeuw, heeft een blijvende impact gehad op onze manier van denken over de menselijke psyche. Zijn werk, dat zich uitstrekt van de diepten van het onbewuste tot de betekenis van spiritualiteit en symboliek, blijft relevant, ook voor mensen die de pensioenleeftijd hebben bereikt. Jung geloofde sterk in het concept van individuatie, een levenslang proces van zelfontdekking en zelfrealisatie. Voor gepensioneerden kan dit een bijzonder waardevol perspectief bieden, omdat deze levensfase vaak ruimte creëert voor reflectie en persoonlijke groei.

Een uitnodiging te (her)ontdekken
Jung benadrukte dat ouder worden niet alleen een fysiek proces is, maar ook een psychologische en spirituele reis. Hij zag de latere levensjaren als een kans om betekenis te vinden in wat hij het ‘tweede deel van het leven’ noemde. Waar het eerste deel van het leven vaak gericht is op externe prestaties, carrière en het stichten van een gezin, biedt het tweede deel de mogelijkheid om naar binnen te keren en de diepere lagen van de psyche te verkennen. Dit kan dus juist een tijd zijn voor zestigers om oude passies te herontdekken, nieuwe interesses te ontwikkelen of zich te verdiepen in spirituele of creatieve activiteiten.

Archetypen ‘de wijze ouden’

Een belangrijk concept in Jungs werk is dat van de archetypen, universele symbolen en patronen die in het collectieve onbewuste zijn verankerd. Een van deze archetypen is de ‘Wijze Oude Man’ of ‘Wijze Vrouw’, die inzicht, wijsheid en een dieper begrip van het leven vertegenwoordigt. Jung geloofde dat deze archetypen in ieder van ons aanwezig zijn en dat we naarmate we ouder worden, meer toegang krijgen tot deze innerlijke wijsheid. Voor mensen die het arbeidsproces (grotendeels) verlaten hebben, kan dit een bron van troost en inspiratie zijn. Het helpt te erkennen dat hun levenservaringen waardevol zijn en dat ze nog steeds een belangrijke rol kunnen spelen in hun gemeenschap of familie.

Helend schaduwwerk

Jung moedigde mensen ook aan om hun ‘schaduw’ te omarmen, de delen van onszelf die we vaak onderdrukken of negeren. Dit proces van zelfacceptatie kan vooral in de latere levensjaren bevrijdend werken, omdat het ons in staat stelt om ons leven met meer integriteit en authenticiteit te leven. Voor gepensioneerden kan dit betekenen dat ze zichzelf toestaan om imperfecties te accepteren, oude angsten los te laten en zich te richten op wat werkelijk belangrijk is.

Tot slot geloofde Jung dat spiritualiteit een essentieel onderdeel is van een vervullend leven. Hij zag religie en spiritualiteit niet per se als gebonden aan traditionele vormen, maar als een persoonlijke zoektocht naar betekenis en verbinding. Voor gepensioneerden kan dit een tijd zijn om zich open te stellen voor nieuwe spirituele ervaringen, of dat nu door meditatie, natuur, kunst, religie of filosofie is.

Kortom, Carl Gustav Jungs ideeën bieden een rijke bron van inspiratie voor mensen die de pensioenleeftijd hebben bereikt. Zijn visie op ouder worden als een kans voor groei, zelfontdekking en het vinden van diepere betekenis kan helpen om deze levensfase met nieuw enthousiasme en doelgerichtheid te benaderen. In een wereld die vaak gericht is op jeugd en productiviteit, herinnert Jung ons eraan dat elk levensfase zijn eigen unieke waarde en schoonheid heeft.

Begeleiding bij dit proces

Marijke Postma en Jeannette Eijgenraam zijn ervaren Jungiaans analyticae. Dagelijks begeleiden zij mensen bij hun zoektocht naar een nieuw evenwicht. Soms is het fijn en verrijkend om dat in een groepje van mensen in dezelfde levensfase te doen. Daartoe organiseren zij in juli samen een driedaagse in de Veluwse natuur. Natuurlijk is het ook mogelijk op individuele basis door een van beiden begeleid te worden.

Driedaagse Mijn leven in beeld

Donderdag 10, vrijdag 11 en zaterdag 12 juli 2025 staat de training Mijn Leven in Beeld opnieuw op ons programma. De drie dagen staan afzonderlijk in het teken van heden, verleden en toekomst.  Met creativiteit en verbeelding als ingang tot het onbewuste. Waar sta ik op dit moment in mijn leven, welke patronen herken ik in de biografie van mijn verleden? Welke weg en richting wijzen deze ervaringen mij voor de toekomst? Centraal staat de vraag hoe we het heden en verleden beleven en beleefd hebben. Niet de feiten, maar vooral de beleving van datgene wat ons overkomen is, leert ons onszelf op een diepere laag kennen. In deze training werken we op verschillende manieren met beelden. Beeldtaal is de taal van de beleving én het onderbewuste. Yoga, visualisaties, fotografie, beeldend werk etc. zijn onderdeel van het programma. Omdat we werken in kleine groepen, is er voldoende ruimte voor persoonlijke aandacht.

Wie ben ik en wat wil ik met mijn leven, wat geeft me echt voldoening? Gedurende deze driedaagse maak je vanuit je innerlijke biografie een zelfportret, een beeld van jezelf uitgaande van je heden, je verleden én je toekomst. We werken op een inspirerende plek in de Veluwse natuur aan de rand van Arnhem. Hier kom je volledig tot rust, zodat je jezelf kunt verkennen.

Lees hier meer over het programma.

(kopbeeld Grant Wood's American Gothic)